BAKI, 28 mart. TELEQRAF

İlkin hesablamalara görə, Azərbaycanın cari əməliyyatlar balansının profisiti 2024-cü ildə 4,7 milyard ABŞ dollarına və ya ÜDM-in 6,3%-nə düşüb. Bu, əsasən neft-qaz sektoruna əsaslanan ixracın azalması və idxalın sabit şəkildə artması fonunda 2022-ci ildə qeydə alınmış qeyri-adi dərəcədə yüksək 23,5 milyard ABŞ dolları (ÜDM-in 29,8%-i) həcmindəki profisitlə müqayisədə normallaşmanı əks etdirir.

Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə Niderlandın bank və maliyyə xidmətləri korporasiyası “ING Group”un hesabatında qeyd olunub.

Şirkətin hesabatında qeyd edilib ki, gömrük məlumatlarına əsasən, 2024-cü ildə ixrac dollar ifadəsində 22% azalıb, idxal eyni səviyyədə – 22% artıb və nəticədə ticarət balansının əhəmiyyətli dərəcədə daralmasına səbəb olub.

“Azərbaycanın adi modeli ilə uyğun olaraq, maliyyə balansı kəsirli qalmaqda davam edib və bu da 2020-ci ildən bəri ilk dəfə olaraq ehtiyatların durğunlaşmasına gətirib çıxarıb. Bu vəziyyət Azərbaycanın ödəniş balansında orta müddətli perspektivdə artan həssaslıqlara diqqətimizi bir daha təsdiqləyir”,- hesabatda vurğulanıb.

Azərbaycanın xarici balansı möhkəm qalır və böyük ehtiyatlar ölkənin suveren fondu SOFAZ və Mərkəzi Bankın (CBAR) ehtiyatları ilə dəstəklənir ki, bunlar ümumi daxili məhsulun (ÜDM) təxminən 100%-nə bərabərdir. Lakin ödəniş balansındakı əlavə inkişaflar valyuta məzənnəsinin sabitliyi üçün vacib izləmə faktoru ola bilər.

Məlumata görə, izlənməsi vacib olan iki əsas göstərici yanacaq gəlirləri üzrə ABŞ dolları/1 barel və cari əməliyyat balansı üçün bərabərlik “Brent” qiymətidir:

“Birincisi, 2024-cü ildə Azərbaycan hər bir ABŞ dolları/1 barel üçün illik 285 milyon dollar yanacaq gəliri əldə edib ki, bu da tipik tarixi aralıq olan 250-300 milyon dollarla uyğun gəlir. Eyni zamanda, neft istehsalına davam edən təzyiq uzun müddətdə bu səviyyəni artırmaq və ya saxlamaq qabiliyyətini çətinləşdirə bilər. İkincisi, əgər idxalın artımı davam edərsə, cari əməliyyat balansı üçün bərabərlik Brent qiyməti hal-hazırda 63 ABŞ dolları/1 barel səviyyəsindən artmağa davam edəcək, bu artıq 11 illik yüksək göstəricidir.

Nəticə etibarilə, hazırda biz USD/AZN məzənnəsinin növbəti 1-2 il üçün 1,70 səviyyəsində sabit olacağını düşünürük. Lakin, əgər cari əməliyyat balansının əsaslarının zəifləməsi neft qiymətlərinin davamlı şəkildə zəifləməsi ilə üst-üstə düşərsə, bu, manat üzərində bazar təzyiqini yenidən artıra bilər. Hazırda biz 2026-cı ilin sonlarından etibarən Azərbaycanda artan valyuta riskləri dövrünü müşahidə edirik”.