BAKI, 31 mart. TELEQRAF

Avropa İttifaqının İqlim üzrə Komissarı Vopke Hoekstra Avropanın iqlim ambisiyalarına qarşı artan etirazları yumşaltmaq məqsədilə blokun 2040-cı il iqlim hədəfinin yüngülləşdirilməsi ilə bağlı variantları nəzərdən keçirir.

Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə “Politico” Komissiya rəsmisi və müzakirələr barədə məlumatlı iki şəxsə istinadən məlumat yayıb.

Aİ-nin icraçı orqanı olan Avropa Komissiyasının qarşıdakı həftələrdə 2040-cı ilə qədər istixana qazı emissiyalarını 90 faiz azaltmaqla bağlı əvvəlcədən elan edilmiş hədəfi qəbul etmək üçün qanunvericilik təklifi irəli sürəcəyi gözlənilir.

Lakin ağır sənaye və kənd təsərrüfatı üçün bu səylərin maliyyə yükü ilə bağlı siyasi narahatlıqları azaltmaq məqsədilə Hoekstra həmin hədəfə çatmaq üçün güzəştlər nəzərdən keçirir.

Müzakirə olunan variantlar arasında ölkələrin daha kəskin azalmaları təxirə salmasına icazə verməkdən tutmuş, başqa ölkələrdə maliyyələşdirdikləri karbon azalmalarını nəzərə almaq imkanına qədər müxtəlif seçimlər var. Digər bir ideya isə meşələr və ya texnologiyalar vasitəsilə havadan çıxarılan karbon miqdarına daha çox üstünlük verməkdir.

Vətəndaş cəmiyyəti qrupları bu tədbirlərin planetin isinməsinə səbəb olan emissiyaları tamamilə aradan qaldırmaq istiqamətində Aİ-nin ümumi səylərini zəiflədə biləcəyindən xəbərdarlıq edirlər.

“Bunlar çox təhlükəli təkliflərdir. Bütün bu variantlar dərhal emissiya azaldılmasının vacibliyindən diqqəti yayındıra bilər. Güzəştlər eyni zamanda boşluqlar kimi də qəbul edilə bilər”, – deyə Karbon Bazarına Nəzarət (Carbon Market Watch) QHT-nin siyasət direktoru Sam Van den Plas bildirib.

Komissiya ölkələrə daha çox manevr imkanı vermək üçün dörd variantı nəzərdən keçirir:

İlk növbədə, rəsmilər Aİ-nin 2030-cu ilə qədər emissiyaları 55% azaltmaq hədəfi ilə 2040-cı il məqsədi arasında “qeyri-xətti” bir yol müəyyən etməyi düşünürlər. Bu, emissiya azalmalarının əvvəlcə daha yavaş getməsi və 2030-cu illərin sonlarında daha sürətlə azalması demək ola bilər. Lakin bu yanaşma on il ərzində ümumi çirklənmə səviyyəsinin daha yüksək olmasına gətirib çıxara bilər.

Komissiya həmçinin ölkələrin yeni beynəlxalq bazarlardan karbon kreditləri almasına icazə verilməsini nəzərdən keçirir. Bu, Aİ ölkələrinə başqa bir ölkədə emissiyaların azalmasına töhfə verən layihəni (məsələn, meşələrin qırılmasının qarşısını alan proqramı və ya daha səmərəli sənaye müəssisəsini) maliyyələşdirməklə yerli hədəfə hesablanan kreditlər əldə etməyə imkan verəcək. Bu karbon bazarları daha kasıb ölkələrdə təmiz enerji layihələrinin inkişafına dəstək verməyin əsas yollarından biri kimi görülür, lakin eyni zamanda emissiya azalmalarının həqiqətən baş verdiyini yoxlamağın çətinliyi səbəbindən tənqidlərə məruz qalır.

Üçüncü variant ölkələrə ümumi göstəricilərini yerinə yetirmək üçün mənfi emissiyalardan daha çox asılı olmağa imkan verir – yəni ya meşələr, ya da yeni inkişaf edən karbonudma texnologiyaları vasitəsilə havadan çıxarılan karbonun nəzərə alınması.

Dördüncü ideya isə ölkələrə sektora xas emissiya hədəfləri ilə daha çevik davranmaq imkanı tanıyır. Məsələn, əgər bir sektor müəyyən edilmiş azalma hədəfinə çatmaqda çətinlik çəkirsə, hökumətlər emissiyaları daha sürətlə azaldan digər bir sənaye sahəsindəki azalmaları həmin sektorun hesabına daxil edə bilər.

Bu variantların hələ yekun qanunvericilikdə yer alacağı dəqiq deyil. Lakin Komissiya rəsmisinin sözlərinə görə, Hoekstra və siyasi qruplar arasında aparılan müzakirələrdə bu ideyalar irəli sürülür.

Hoekstranın kabinetinə yaxın olan ikinci bir Komissiya rəsmisi isə bildirib: “Biz həqiqətən də müxtəlif maraqlı tərəflərlə danışıqlar aparırıq və yaxın zamanda bir təklif irəli sürəcəyik, lakin proseslə bağlı yenilikləri paylaşmayacağıq.”