BAKI, 21 may. TELEQRAF
60 il əvvəl Qazaxıstanın ucqarında, Şalqan gölünün yaxınlığında və 178 metr dərinlikdə Xirosimanı (Yaponiya) məhv edən nüvə bombasından on dəfə güclü nüvə bombası partladılıb. Partlayış nəticəsində təqribən 400 metr enində, radioaktiv maddələrlə zəngin bulud əmələ gəlib.
Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə “The Telegraph” yazır.
Britaniya nəşri bildirir ki, bu, SSRİ tərəfindən Semipalatinsk poliqonunda – 18 000 kvadrat kilometrlik səhralıq ərazidə partladılmış 456 nüvə bombasından yalnız biri idi.
Sınaqlar 1949-cu ildə başlayıb, 1989-cu ilə - Berlin divarı yıxılana qədər davam edib.
Qazaxıstan hakimiyyətinin hesablamalarına görə, yaxınlıqdakı şəhər, qəsəbə və kəndlərdə yaşayan təxminən 1,5 milyon insan radioaktiv tullantılara məruz qalıb. Buna görə də bölgədə xərçəng, ürək xəstəlikləri, doğum qüsurları və məhsuldarlıq problemləri müşahidə olunur. Mənbə iddia edir ki, bölgədə intiharlar da geniş yayılıb, qəbiristanlıqlar gənclərin qəbirləri ilə doludur.
Birbaşa məruzqalma nəticəsində yaranan xəstəliklərdən əlavə, radioaktiv çirklənmə əhalinin DNT-sinə sızaraq nəsildən-nəslə ötürülən mutasiyalara səbəb olur.
Nəşr qeyd edir ki, SSRİ-nin sınaq proqramı tez-tez ehtiyatsızlığına görə tənqid edilib. Məsələn, iki mərhələli hidrogen bombasının ilk sınağı gözləniləndən qat-qat güclü olub. Sınaq poliqondan 60 km aralıda yerləşən Kurçatov şəhərində binanın uçması və bir qızın ölümünə səbəb olub. Amma Sovet İttifaqının nüvə alimləri və hərbçiləri nə etdiklərini çox yaxşı bilirdilər. Məlumata görə, bütün 456 sınaqdan sağ çıxan insanlar Xirosimadan sağ çıxanlara nisbətən 120 dəfəyə qədər daha çox radiasiya qəbul ediblər.
Doktor Bekki Aleksis-Martin deyir: “Sovet hakimiyyəti təhlükələri yaxşı bilirdi. Sınaq meydançasının ətrafındakı insanlar irqçilik və laqeydlik sayəsində faktiki olaraq eksperimental subyektə çevriliblər”.
Nəşr yazır ki, nüvə poliqonunun yaxınlığında yaşayan yerli sakinlər Rusiyadan təzminat tələb etsələr də, indiyədək onlara çox az ödənilib. Artan səhiyyə xərcləri bundan qat-qat çoxdur.
