BAKI, 5 aprel. TELEQRAF

Azərbaycan dilinin ən güclü qatı bədii dildir. Bədii dil tarix boyu formalaşıb və bir çox mərhələlərdən keçib. Bir müddət bədii dilin tərkibində ərəb-fars sözləri çox olub. Amma buna baxmayaraq dil təmizlənə-təmizlənə, dəyərlərin gücü hesabına bu günümuzə qədər gəlib çıxıb.

Bu sözləri Teleqraf-a Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri Sabir Rüstəmxanlı deyib.

Onun fikrincə, Şah İsmayıl Xətai, Molla Pənah Vaqifin vaxtından şerimiz bugünki yüksək təmiz əbədi dilə çevrilib: “Kitabi Dədə Qorqud dastanları dövründən isə böyük bir nəsr ənənəsi yaranıb. Araya ərəb-fars təsirləri düşsə də sonra yenidən Məhəmmməd Füzulinin “Şikayətnamə”sindən başlayaraq Mirzə Fətəli Axundzadəyə qədər artıq mükəmməl bir nəsr, dramaturgiya dili formalaşıb. XX yüzillikdə də bu proses artan sürətlə davam edib”.

Partiya sədri bildirib ki, bu gün Azərbaycanın bədii dili mükəmməldir: “Dilimiz istənilən xarici bədii mətnləri çevirməyə qadirdir. Təbii ki, dilin hansı sahəsi daha çox işlədirilirsə o sahəsi inkişaf edir. Bu mənada ünsiyyət dili, danışıq dili kimi çox güclü, zəngin və bədiidir. Buna əsaslanaraq ədəbi-bədii dilimiz bütün regionları, xüsusəndə də Güney Azərbaycan ləhcələrini əhatə etməsə də kifayət qədər zəngindir. Burada da ayrı sahələr var. Tutaq fəlsəfi dili, dəqiq elmlər üzrə dilimizin imkanlarını bədii dillə müqayisə etmək çox çətindir. Hüquq dilimiz isə daha çox orta əsrlərdən, türk törələrindən gəlmədir. Müəyyən hüquq terminləri o dövlərdən qalıb. Getdikcə onlar da zənginləşəcək. Qanunlarımız daha çox iqtibas yolu, başqa ölkələrin qanunları əsasında yarandığına görə, alınma sözlər çoxdur. Hüquqa gələn sözlər isə mexaniki şəkildə ümumişlək dilə çevrilir. Çünki sənədlərin, qanunların dilindən hamı istifadə edir. Misal üçün təhsil haqqında qanuna onlarla xarici söz daxil olub. Həmçinin başqa qanunlarda da çox asanlıqla qarşılığı tapılan sözlər var”.

Sabir Rüstəmxanlı hesab edir ki, hüquq dili siyasi dilə də təsir göstərir: “Siyasi dilin terminologiyası daha çox hüquqa əsaslanır. Dialoq üçün lazım olan söz dağarcığı zəngin olsa da ondan hələ kifayət qədər istifadə olunmur. Bəzən siyasət də məişət dili səviyyəsində təqdim edilir. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra ölkəmizdə hüquq, siyasi dialoqlar dili kifayət qədər inkişaf edib. Bu gün siyasi dil istənilən mətləbi ifadə etməyə imkan verir. Ümumi televiziyalarda isə dilin kasıblığı-varlılığı deyil daha çox o dildə danışan insanların təfəkkürünün hansı səviyyədə olması özünü göstərir. Təfəkkürü, ağılı yerində olan, hüququ bilən, siyasi dialoq mədəniyyəti yüksək olan şəxslər üçün Azərbaycan türkcəsi kifayət qədər zəngin və geniş imkanlar yaradan bir dildir”.